وقتی مقابله با دور زدن تحریم مهم تر از مقابله با پول شویی داخلی می گردد! ، حکمرانی ریال سدی در برابر مفاسد مالی خبرنگاران - مجله بای بلاگ

گروه اقتصادی خبرنگاران، در سالی که گذشت، طرحی در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد که از آن با عنوان طرح ارتقای حکمرانی در حوزه ریال یاد می گردد. طرحی که هنوز جامعه نسبت به ابعاد و اهمیت آن اطلاع چندانی ندارد، اما به شدت از فرار اقتصادیاتی، قاچاق، پولشویی و بسیاری از مفاسد اقتصادی جلوگیری می نماید. بر آن شدیم مصاحبهیی با سید حسین رضوی پور؛ اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی در ارتباط با چیستی و چرایی این طرح انجام دهیم و نظر متخصصان اقتصاد را در رابطه با این طرح جویا شویم. بخش هایی از این مصاحبه را در ادامه می خوانید.

حکمرانی ریال به چه معنی است؟

به زبان ساده، حکمرانی ریال به این معناست که دولت بتواند با استفاده از کلیه ابزار های پولی و اقتصادی خود تشخیص دهد منابع پولی ریالی در کشور بابت چه اموری هزینه شده اند و معاملات اجرا شده چه ما به ازایی داشته است. یعنی اگر یک شرکت سالانه هزار میلیارد تومان گردش اقتصادی ثبت شده دارد، دولت بتواند تشخیص دهد این ارقام بابت فروش چه چیز هایی حاصل شده، بابت خرید چه اقلامی هزینه شده، یا چه مقدار از آن سود به دست آمده است.

چرا دانستن پاسخ این سوال ها برای دولت ها اهمیت دارد؟

دانستن این که پول ها بابت چه اموری گردش داشته اند از چند جهت برای دولت ها اهمیت دارد. اول این که دولت ها بر اساس همین اطلاعات است که اقتصادیات های عادلانه و شفاف وضع می نمایند و جلوی فرار اقتصادیاتی را می گیرند. دوم آن که با استقرار سازوکار های شفاف نماینده مراودات پولی و اقتصادی، جلوی فساد، زیرمیزی، ارتشاء، پول شویی، کلاهبرداری، اختلاس و بسیاری از مفاسد اقتصادی دیگر گرفته می گردد و یا تا حد زیادی این مفاسد محدود می شوند. سوم آن که تنها با استفاده از چنین شفافیتی است که می توان بر تخصیص منابع بانکی به امور هدف گذاری شده نظارت کرد و از انحراف منابع اقتصادی از موضوعاتی که تسهیلات کلان به آن اختصاص پیدا کرده جلوگیری نمود. چهارم این که با استفاده از شفاف شدن مراودات اقتصادی می گردد معین کرد افراد در چه دهک درآمدی قرار گرفته است و بر همین اساس می توان هدفمندی یارانه ها را ساماندهی کرد.

بیشتر بخوانید:

دلالیِ پرسود، بدون ریسک و معاف از اقتصادیات رقیب سرسخت فراوری

ارشدی: بازدارندگی اقتصادیات بر عایدی سرمایه مهم تر از درآمدزایی

پایگاه داده های به روز اقتصادی، تبعیض اقتصادیاتی را از بین می برد

شرایط فعلی کشورمان در موضوع حکمرانی ریال چگونه است؟

در حال حاضر وضع چندان مطلوبی نداریم. اگر سیستم گردش نقدینگی در کشور را به شریان های گردش خون در بدن تشبیه کنیم، باید اعتراف کنیم این بدن خونریزی داخلی شدیدی دارد. انحراف گسترده منابع بانکی از اهداف معین شده، موجب شده تا تاسیس بانک به ابزاری برای کانالیزه کردن منابع برای امیال شخصی یا سازمانی مبدل گردد. شرایط نابسامان رشد نقدینگی در ایران تنها محصول تداوم پولی سازی کسری بودجه دولت نیست، بلکه فقدان حکمرانی مناسب بر گردش دلار و ریال منجر به فقدان اشراف عملیاتی بانک مرکزی بر بانک های تجاری نیز شده است که به نوبه خود مولد خلق پول از هیچ است. به عبارتی فقدان حکمرانی مناسب بر گردش ریال است که منجر به تداوم تورم دو رقمی در کشور شده است. از طرفی فقدان حکمرانی موثر بر مبادلات ریالی موجب شده بسیاری از طرح های اصلاحی در حوزه اقتصاد ناموفق باشند. به عنوان مثال نمی توان بدون ارتقاء حکمرانی بر ریال، سیستم اقتصادیات بر عایدی سرمایه را به شکل موثر و سالمی مستقر نمود. همچنین نمی توان نظام یارانه ای کشور را سر و سامان بخشید. وقتی نه هزینه های سوبسیدی دولت سامان یابد و نه درآمد های اقتصادیاتی، عملاً کشور همیشه دچار وابستگی به نفت، و کسری بودجه مستمر خواهد بود که خود این نیز مولد تورم است.

یعنی ارتقای حکمرانی بر ریال لازمه اصلاح نظام اقتصادیاتی است؟

دقیق تر بخواهم بگویم، نظام اقتصادیاتی و ارتقاء حکمرانی بر ریال لازم و ملزوم یکدیگر هستند. یعنی نه می توان بدون ارتقاء حکمرانی بر ریال و رصد ما به ازای کلیه تراکنش های پولی، نظام اقتصادیاتی را توسعه بخشید و نه می توان بدون استفاده از نظامات اقتصادیاتی مدرن، خصوصاً اقتصادیات بر مجموع درآمد، حکمرانی بر ریال را ارتقاء داد.

ارتقاء حکمرانی بر ریال چه وابستگی به نظام اقتصادیاتی دارد؟

فرض کنید یک فرد بخواهد مبادلات ریالی و ارزی خود را لاپوشانی کند و یا موجه جلوه بدهد. کافی است به وسیله یک خرید و فروش صوری ملک، یا هر چیز با ارزش دیگری، سند سازی لازم را برای پول شویی ترتیب دهد. اما اگر نظام اقتصادیاتی تمام خرید و فروش ها را رصد کند و فرد مقابل خرید و فروش های صوری را بواسطه معاملات صورت گرفته، مؤدی اقتصادیاتی شناسایی کند، عملاً انگیزه مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر در معاملات صوری دیگران بسیار کاهش می یابد. در واقع ارتقاء حکمرانی ریال یک فرایند رفتاری است و سیستم اقتصادیاتی به عنوان جریمه سوء رفتار اقتصادی می تواند از سندسازی و پول شویی جلوگیری کرده و یا ریسک مشارکت در پول شویی را به شدت بالا ببرد. با این نگاه تغییر رفتار در مبادلات صوری ریالی تنها با یاری محرک های اقتصادیاتی است که می تواند محقق گردد. به عبارتی سیستم اقتصادیاتی نقشی بسیار حیاتی در ارتقاء حکمرانی ریال ایفا می نماید.

در طرح ارائه شده در مجلس برای ارتقاء حکمرانی ریال، آیا اقتصادیات جدیدی در نظر گرفته شده است؟

متاسفانه خیر و این یکی از مهمترین ضعف های این طرح است. البته به نظر می رسد دلیل هم دارد. چند سالی هست که لایحه اقتصادیات بر مجموع درآمد به عنوان گام اساسی در اجرای واقعی نظام جامع اقتصادیاتی در هیئت دولت معطل نگاه داشته شده. مجلس به تنهایی نمی تواند طرح اقتصادیات مزبور را ارائه دهد و اراده جدی دولت برای اصلاح نظام اقتصادیاتی شرط لازم توفیق در این مهم است؛ لذا شاید مجلس فارغ از این که دولت لایحه مذکور را نهایتاً ارائه بدهد یا ندهد تصمیم گرفته باشد اقدامات ممکن در زمینه ارتقاء حکمرانی ریال را حتی المقدور پیش ببرد.

اقتصادیات بر مجموع درآمد دقیقاً چیست؟

اقتصادیات بر مجموع درآمد که من آن را مادر اقتصادیات های مدرن می نامم به این معناست که هر شخص حقیقی و حقوقی باید یک شناسه واحد اقتصادیاتی داشته باشد و نظام اقتصادیاتی از مجموع همه درآمد های اشخاص حقیقی اقتصادیات ستانی کند. این روش برای این دنبال می گردد که اولاً بتوان از افراد دارای درآمد بیشتر اقتصادیات بیشتری گرفت و از این طریق به سمت بازتوزیع درآمد و کاهش شکاف طبقاتی حرکت نمود و از طرفی بوسیله این نظام اقتصادیاتی، تمام چرخه اقتصادی کشور را در کنترل و زیر ذره بین قرار داد؛ لذا توفیق نظام های اقتصادیاتی مکمل نظیر اقتصادیات بر دارایی، اقتصادیات بر عایدی سرمایه و نظایر آن در گرو موفقیت اقتصادیات بر مجموع درآمد در ایجاد اشراف اقتصادی بر عملکرد های تمام افراد است.

علت معطل ماندن لایحه اقتصادیات بر مجموع درآمد چیست؟

خوشبینانه این است که بگوییم کار اجرای این نظام اقتصادیاتی بسیار سخت و پیچیده است. به عنوان مثال یک کاسب که تا به امروز با حساب شخصی خود تمام تجارتش را سامان می داده برای تفکیک درآمد شخصی از درآمد بنگاه کوچکش، باید شیوه مدیریت اقتصادی خود را به کل تغییر دهد؛ لذا آموختن شیوه های مدیریت اقتصادی به عموم جامعه سخت و زمان بر است و شاید استقرار صحیح این نظام اقتصادیاتی چند سالی زمان ببرد. اما واقع امر این است که به جز این سختی دلایل دیگری نیز مانع استقرار این سازوکار شده است. در واقع عدم تمایل بخش بزرگی از فعالان اقتصاد و صاحبان قدرت و ثروت به افشای مراودات اقتصادی شان، مانع از شکل گیری اراده سیاسی به اصلاح نظام اقتصادیاتی و استقرار حکمرانی بر ریال شده است. در واقع شرایط فعلی حکمرانی ریال و فرار اقتصادیاتی، ایران را به بهشت تبهکاران اقتصادی مبدل ساخته است. تا بدانجا که وقتی از ارتقاء حکمرانی ریال سخن می گوییم ما را تهدید می نمایند که گفتن این حرف ها امنیت سرمایه را در کشور به خطر می اندازد و منجر به خروج سرمایه از کشور خواهد شد. حال آن که نمی دانم این سرمایه ها به کدام کشور می خواهند فرار نمایند که اقتصادیات بر مجموع درآمد در آنجا حاکم نباشد؟ سنبه این حرف های بی اساس تا آنجا پرزور است که بعضی از مقامات اجرایی کشور از حریم خصوصی بودن اطلاعات حساب های بانکی مردم و التزام دولت به حفظ خط قرمز حریم خصوصی مردم سخن می گویند و با چنین ادله هایی مانع از اصلاح نظام اقتصادیاتی می شوند. این در حالی است که امروز کمتر کشوری در جهان یافت می گردد که دسترسی برخط و سیستماتیک نظام اقتصادیاتی خود بر تراکنش های اقتصادی را با این بهانه های واهی محدود کرده باشد. جای تعجب است که کسانی در ایران از حریم خصوصی بودن اطلاعات تراکنش های اقتصادی سخن می گویند که به بهانه شفافیت اقتصادی و مقابله با پولشویی خواستار پیوستن به کنوانسیون پالرمو و CFT و افشای تراکنش های بانکی برای کشور های دیگر هستند. ظاهراً مقابله با دورزدن تحریم که از منظر دشمنان ما نوعی پول شویی است برای بعضی مهم تر از مقابله با پول شویی داخلی است.

تور فرانسه: تور فرانسه ارزان | تور فرانسه قیمت، تور پاریس، تور پاییز را همراه ما تجربه کنید.

تور ارمنستان: تور ارمنستان ارزان قیمت، تور لحظه آخری ایروان را از ما بخواهید.

تور پاریس: تور پاریس: دیدار از زیباترین شهر اروپا و کشور فرانسه