یادتان نرود که ما یک 17 شهریور داشتیم - مجله بای بلاگ

به گزارش خبرنگاران، روزنامه اطلاعات در یادداشتی نوشت: واقعه 17 شهریور 1357 معروف به آدینه سیاه، یکی از غم بارترین حوادث ماه های سرانجامی رژیم شاه بود که به گمان بسیاری از تحلیل گران، عظیم ترین ضربه را به رژیم زد. کشتار آن روز باعث اوج گیری فرایند انقلاب اسلامی و یکسره شدن کار انقلابیون با شاه شد. این رویداد مسیری بی بازگشت را در برابر رژیم قرار داد. تنها یک هفته پس از واقعه آتش سوزی سینما رکس آبادان در 28 مرداد 1357، دولت آموزگار که با شعار فضای باز سیاسی روی کار آمده بود، مجبور به استعفا شد و در روز 4 شهریور، شریف امامی که رئیس مجلس سنا بود، دستور یافت تا دولتی با شعار آشتی ملی تشکیل دهد. در روز 13 شهریور، راهپیمایی عظیم عید فطر در تپه های قیطریه، تبدیل به تظاهرات ضد حکومت شد. به دنبال این رویداد غیر منتظره، ناآرامی های دیگری نیز به وقوع پیوست که مهم ترینش، راهپیمایی 16 شهریور در تهران بود که با حضور بیش از نیم میلیون نفر انجام گرفت و عظیم ترین گردهمایی انجام گرفته در ایران تا آن موقع بود. تظاهرنمایندگان شعارهای شدیداللحنی سر می دادند و برای اولین بار به صورتی گسترده خواهان تشکیل جمهوری اسلامی شدند و قرار بر این شد که فردا نیز در میدان ژاله تجمع نمایند.

همان شب دولت در دوازده شهر حکومت نظامی اعلام نمود و ارتشبد اویسی که در جریان قیام 1342 به قصاب ایران مشهور شده بود، فرماندهی نظامی پایتخت را به عهده گرفت. از اولین ساعات صبح روز آدینه، مردم برای شرکت در راهپیمایی، راهی میدان ژاله شدند. غافل از آن که حکومت نظامی در حال اجراست و اجتماع بیش از سه نفر ممنوع است. اعلام دیرهنگام حکومت نظامی (ساعت 6 صبح همان روز) از دلایل شلوغی این تظاهرات خون بار بود؛ چنان که به نوشته یک روزنامه اروپایی تانک ها که مردم را محاصره نموده بودند و از پراکندنشان ناتوان بودند، شروع به شلیک به سمت مردم کردند. این صحنه به جوخه آتش شبیه بود که در آن افراد مسلح به انقلابیون بی حرکت شلیک می کردند!

با این کشتار، هر گونه آشتی میان حاکمیت و مردم سلب و احساسات عمومی نسبت به شاه بیش از پیش تحریک شد؛ چنان که به گفته برژینسکی، مشاور امنیت ملی آمریکا واقعه میدان ژاله چنان خونین و مرگبار بود که کشمکش های گذشته میان دولت و مخالفان را از یاد برد. این واقعه، سرانجام شورش های پراکنده و مقطعی و شروع انقلاب واقعی بود. از آن پس یوم الله 17شهریور به آدینه سیاه و آدینه خونین معروف شد.

پیغام امام(ره)

امام خمینی به مناسبت این رویداد مهم تاریخی چند پیغام دادند و سخنرانی کردند که در ذیل بعضی از آنها را مرور می کنیم: … ای کاش خمینی در میان شما بود و در کنار شما در جبهه دفاع برای خدای تعالی کشته می شد. ملت ایران! مطمئن باشید که دیر و یا زود پیروزی از آن شماست… (صحیفه امام، ج 3، ص 459ـ461) 17شهریور از ایام خدایی بود که یک ملت، زن و مردش، جوان و غیر جوانش، بایستند و خون بدهند برای احقاق حق. این روز خداست. 17 شهریور من ایام الله است، باید متذکر باشید. باید یادآوری کنید این ایام الله را… این ایام است که جوان های ما را از عشرتکده ها بیرون می آورد به میدان جنگ می برد. این ایام الهی است که ملت ما را بیدار کرد. یادتان نرود این ایام عظیمی که بر ملت ما گذشت و ایام الله بود، مثل 15 خرداد، مثل 17 شهریور … (صحیفه امام، ج 9، ص 466) این ایام یادتان باشد؛ از یادتان نبرید. این ایام عظیم الهی که از ایام الله است، اینها را یادتان باشد. یادتان نرود که ما یک 15 خرداد داشتیم… یادتان نرود که ما یک 17 شهریور داشتیم. 17 شهریور از ایام الله است… روزهایی که آنها با کمال شقاوت حمله می کردند و شما با کمال شجاعت زن و مردتان می ایستادید در مقابلشان… (صحیفه امام، ج 9، ص 468)

این حادثه فراتر از وقایع سیاسی معمول، به حوزه شعر و ادبیات نیز راه یافت؛ چنان که در سروده ای که بعد از پیروزی انقلاب بارها طنین افکند، می خوانیم:

ژاله بر سنگ افتاد چون شد؟ ژاله خون شد

خون چه شد؟ خون چه شد؟ خون جنون شد

ژاله خون کن، خون جنون کن

سلطنت زین جنون واژگون کن

ژاله بر گل نشان، گل پران کن

بر شهیدان زمین گلستان کن

نام گمنام ها جاودان کن.

تور فرانسه: تور فرانسه ارزان | تور فرانسه قیمت، تور پاریس، تور پاییز را همراه ما تجربه کنید.

تور ارمنستان: تور ارمنستان ارزان قیمت، تور لحظه آخری ایروان را از ما بخواهید.

تور پاریس: تور پاریس: دیدار از زیباترین شهر اروپا و کشور فرانسه